ΧΛΩΡΙΔΑ – ΠΑΝΙΔΑ

ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ
Η Κρήτη είναι απομονωμένη από τις υπόλοιπες ηπειρωτικές περιοχές της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής, γεγονός που αποτυπώνεται έντονα στην γεννετική διαφορετικότητα της πανίδας του νησιού. Από τον περήφανο κρητικό αίγαγρο, τον κρητικό αγριόγατο και την Κρητική μυγαλή, ως τα στενοενδημικά αρθρόποδα και τις νυχτερίδες της Κρήτης, η πανίδα της Κρήτης κρύβει πολλά μυστικά για την εξέλιξη των ειδών.
Στη Κρήτη δεν υπάρχουν ζώα επικίνδυνα για τον άνθρωπο, όπως συμβαίνει στις υπόλοιπες περιοχές της Ηπειρωτικής Ελλάδας. Μάλιστα, οι πρόγονοί μας απέδιδαν στην Κρήτη την έλλειψη μεγάλων θηλαστικών -όπως αρκούδων, λύκων, τσακαλιών, αλλά και δηλητηριωδών φιδιών- στον άθλου του Ηρακλή (η σύλληψη του ταύρου της Κρήτης και η μεταφορά του στις Μυκήνες), ο οποίος ήθελε να τιμήσει έτσι τη γενέτειρα του Δία, γι` αυτό την καθάρισε από κάθε “βλαβερό” και “δηλητηριώδες” ζώο. Οι μεταγενέστεροι πίστευαν ότι το νησί το καθάρισε ο Απόστολος Παύλος, που έμεινε για δύο χρόνια στο νησί, με τους ξορκισμούς του και τις ευλογίες του.

ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΑΙΓΑΓΡΟΣ

Το κρητικό αγριοκάτσικο είναι ένα από τα σύμβολα της Κρήτης, που κάποτε ζούσε περήφανο σε όλα τα βουνά της Κρήτης. Σήμερα ο φυσικός του πληθυσμός έχει συρρικνωθεί σε λίγες εκατοντάδες άτομα στα Λευκά Όρη και γίνονται προσπάθειες για την διάσωση του υποείδους του, μεταφέροντας ομάδες ατόμων σε ελεγχόμενες περιοχές, όπως ακατοίκητες νησίδες.

ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΑΓΡΙΟΓΑΤΟΣ

Ο αγριόγατος της Κρήτης αποτελούσε μέχρι το 1996 ένα φάντασμα, καθώς οι επιστήμονες δεν είχαν καταφέρει να εντοπίσουν κάποιο ζωντανό ζώο, όταν και πιάστηκε μια γάτα σε παγίδα μιας ομάδας ερευνητών. Είναι το πιο σπάνιο θηλαστικό της Κρήτης και αποτελεί ένα από τα πιο μυστηριώδη πλάσματα του νησιού.
ΖΟΥΡΙΔΑ
Η Κρητική ζουρίδα ή πετροκούναβο είναι ένα συμπαθητικό θηλαστικό, δενδρόβιο, νυχτόβιο, σαρκοφάγο και φρουτοφάγο που ζει μοναχικά (εκτός της εποχής του ζευγαρώματος) στις σχισμές των βράχων, σε κουφάλες δέντρων, σε εγκαταλελειμένες φωλιές αρπακτικών πουλιών, σε έρημες υπόγειες στοές, σε αραιά δάση, σε θαμνότοπους και σε φαράγγια.

ΚΡΗΤΙΚΗ ΝΥΦΙΤΣΑ
Η νυφίτσα της Κρήτης αποτελεί ενδημικό υποείδος της κοινής νυφίτσας, το οποίο βρίσκεται σε όλο το νησί. Στην Κρήτη είναι γνωστό κι ως Καλογιαννού ή καλογυναικάρι, καθώς η άσπρη λουριδωτή κοιλιά της θυμίζει καλόγρια.
ΆΡΚΑΛΟΣ
Ο ασβός της Κρήτης είναι ένα από τα μεγαλύτερα άγρια θηλαστικά του νησιού, το οποίο συναντιέται σπάνια, καθώς προτιμάει να κυνηγάει τη νύχτα. Χαρακτηριστικό του είναι η λευκή λωρίδα που ξεκινάει από τη μύτη του και φτάνει ως τον λαιμό του.

ΣΚΑΝΤΖΟΧΟΙΡΟΣ
Ο σκαντζόχοιρος της Ανατολικής Ευρώπης και ο Ρουμανικόςσκαντζόχοιρος είναι τα δύο είδη σκαντζόχοιρου που ζουν στην Κρήτη. Ο σκαντζόχοιρος είναι ένα διαδεδομένο νυχτόβιο θηλαστικό, που συναντάται από την Ευρώπη ως τη Σιβηρία.
ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ
Ο Κρητικός Ιχνηλάτης είναι η αρχαιότερη ράτσα κυνηγετικών σκυλιών στην Ευρώπη, με περισσότερα από 4000 χρόνια ιστορίας αποκλειστικά στο νησί της Κρήτης. Μέχρι τα μέσα του προηγούμενου αιώνα είχαν απομείνει λίγα καθαρόαιμα σκυλιά, κυρίως στη Δυτική Κρήτη, αλλά σήμερα η κατάσταση έχει βελτιωθεί αισθητά.

ΓΕΩΡΓΑΛΙΔΙΚΟ ΆΛΟΓΟ
Το άλογο της Μεσαράς είναι η αρχαιότερη φυλή της Ευρώπης, που απαντάται μόνο στο νησί της Κρήτης. Είναι μικρόσωμο, αλλά έχει μεγάλη δύναμη και αντοχή στις σκληρές συνθήκες της Κρήτης. Κύριο χαρακτηριστικό του είναι το ιδιαίτερο βάδισμα του, γνωστό κι ως πλαγιοτροχασμός, που κάνει την ίππευση του πολύ εύκολη και ξεκούραστη.
ΠΟΝΤΙΚΟΣΚΙΟΥΡΟΣ
Ο μυωξός ή ποντικοσκίουρος αποτελεί υποείδος του κοινού είδους μυωξού, το οποίο απαντάται σε όλη την Ευρώπη και την δυτική Ασία. Η Κρήτη αποτελεί το νοτιότερο σημείο που τον συναντάμε. Στην Κρήτη, ο κυριότερος πληθυσμός περιορίζεται στο φαράγγι της Σαμαριάς, ενώ έχουν αναφερθεί μυωξοί και στον Ψηλορείτη.

ΜΥΓΑΛΗ
Η Κρητική μυγαλή (επιστ. Crocidura zimmermanni) αποτελεί το μοναδικό ενδημικό είδος θηλαστικού στην Ελλάδα και ζει μόνον στην Κρήτη. Ζει σε υψηλό υψόμετρο και κινδυνεύει με εξαφάνιση, καθώς εκτοπίζεται από την κηπομυγαλή (επιστ. Crocidura suaveolens), που έχει εισαχθεί από τον άνθρωπο. Επίσης, το τρίτο είδος μυγαλής που βρίσκεται στο νησί είναι η ετρουσκομυγαλή, το μικρότερο θηλαστικό στον κόσμο.
ΑΚΑΝΘΟΠΟΝΤΙΚΟΣ
Ο Κρητικός ακανθοποντικός (επιστ. Acomys minous) αποτελεί ένα απειλούμενο θηλαστικό, το οποίο απαντάται αποκλειστικά στο νησί της Κρήτης. Το όνομα του το παίρνει από τις σκληρές χοντρές τρίχες που βρίσκονται στη ράχη και στην ουρά του. Δεν έχουν μελετηθεί εις βάθος, γεγονός που περιορίζει τις γνώσεις μας για το είδος και την εξέλιξη του.

ΛΑΓΟΣ
Ο λαγός (επιστ. Lepus europaeus) είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα θηλαστικά σε όλη την Ευρώπη, το οποίο υπάρχει σε μεγάλους πληθυσμούς σε όλη την Κρήτη.
ΑΓΡΙΟΚΟΥΝΕΛΟ
Το ευρωπαϊκό αγριοκούνελο (επιστ. Oryctolagus cuniculus) είναι ένα συγγενικό είδος του λαγού, το οποίο έχει εισαχθεί στον νησί της Κρήτης από τον άνθρωπο, και πολλοί το μπερδεύουν με τον λαγό. Το αγριοκούνελο αναπαράγεται ταχύτατα, αλλοιώνοντας την οικολογική ιδιοσύσταση του νησιού.

ΝΥΧΤΕΡΙΔΕΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Η Κρήτη έχει απομονωμένα δάση, πολλές εγκαταλελειμένες αγροικίες και περισσότερα από 2000 σπήλαια, που μαζί με τα μικρά σπήλαια, ξεπερνούν τις 5000. Έτσι, ανέκαθεν αποτελούσε ιδανικό μέρος για τα πτερωτά θηλαστικά της, τις νυχτερίδες. Στην Κρήτη έχουν εντοπιστεί ήδη πολλά είδη νυχτερίδων, που αριθμούν περισσότερα από τα μισά είδη θηλαστικών του νησιού!
ΠΟΝΤΙΚΙΑ ΚΑΙ ΑΡΟΥΡΑΙΟΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Τα τρωκτικά είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικογένεια θηλαστικών της Κρήτης, μετά τις νυχτερίδες της. Εκτός από τους σκαντζόχοιρους, τον μυωξό και τον ακανθοποντικό, που περιγράφονται σε ξεχωριστά άρθρα, η Κρήτη φιλοξενεί τον δασοποντικό (Apodemus sylvaticus), τον βραχοποντικό (Apodemus mystacinus), τον σπιτικό ποντικό (Mus musculus), τον δεκατιστή (Rattus norvegicus) και τον μαύρο αρουραίο (Rattus rattus). Ας τους γνωρίσουμε:κοινός αρουραίος, μαυροποντικός, δασοποντικός, βραχοποντικός, σπιτικός ποντικός

ΜΥΟΚΑΣΤΟΡΑΣ
Ο μυοκάστορας (Myocastor coypus) είναι τρωκτικό της Λατινικής Αμερικής, το οποίο μεταφέρθηκε στην Ελλάδα για την παραγωγή γούνας καστόρ. Ωστόσο, πολλά άτομα απελευθερώθηκαν και πλέον τους συναντάμε σε πολλά παρυδάτια μέρη της Ελλάδας, ανάμεσα τους και η Κρήτη.